ενώ μπορείς κάλλιστα να έχεις ένα καλάσνικοφ στο χέρι

Ο Άρθουρ Καίσλερ, ο πολύ μεγάλος αυτός συγγραφέας (που τον είχα γνωρίσει, και μάλιστα ήταν κάτι περισσότερο από γνωριμία) ήταν πεπεισμένος πως ο εγκέφαλός έχει δύο μέρη: ένα μέρος μικρό, ηθικό και ορθολογικό (αυτό ακόμα πιο μικρό), κι ένα πελώριο πίσω μέρος του εγκεφάλου, κτηνώδες, ζωώδες, διεκδικητικό, γεμάτο φοβίες, ανορθολογικότητα και φονικά ένστικτα. Και πως θα χρειαστούν ακόμα εκατομμύρια χρόνια –ωραία προοπτική!- για να προφτάσει η ηθική εξέλιξη την κατάστασή μας, τις μεθόδους καταστροφής και επιθετικότητας που διαθέτουμε. Είναι μια άποψη. Άραγε την ασπάζομαι; Προσπαθώ να την παρουσιάσω, ανεπαρκώς, στο βιβλίο μου – έχετε δίκιο. Η παρατεταμένη ειρήνη, η παρατεταμένη ευημερία, ιδιαίτερα όταν δημιουργείται σε συνθήκες κακού, αλλά όχι αποκλειστικά, προκαλεί απέραντη πλήξη. Η ιταλική λέξη είναι πολύ πιο δυνατή: noia, κάτι σαν ανία, σαν μίασμα – μπαφιάζεις, για να το πούμε στην καθομιλουμένη! Ενώ μπορείς κάλλιστα να έχεις ένα καλάσνικοφ στο χέρι, κι αμέσως αισθάνεσαι αρρενωπός, ωραίος, άντρας, έτοιμος για δράση.

George Steiner, «Η Βαρβαρότητα της Άγνοιας», Scripta 1998 (μετάφραση Σεραφείμ Βελέντζας)