Η βία και η επίκληση του φόνου βολεύονται μέσα στο τεράστιο κενό που υπάρχει στην καρδιά του μοντερνισμού και που μπορεί να δεχτεί καινούριες ουτοπίες*. Οι συγκινήσεις και οι φόβοι που προκαλούν οι εικόνες βίας και καταστροφής, μπορούν να βυθίσουν και πάλι την ανθρωπότητα σε μια περίοδο ταραχών όπου η λογική, η επιχειρηματολογία και η ισορροπία παραμερίζονται από την παρόξυνση των παθών. Τα άτομα που προσαρμόζονται καλύτερα σ’ αυτές τις περιόδους είναι και τα πιο επικίνδυνα. Οι νέες μορφές τρομοκρατίας μπορούν επομένως να ερμηνευτούν ως προειδοποίηση. Ο Φρόιντ ήταν πεπεισμένος ότι στην καρδιά του πολιτισμού υπήρχε κάτι που αψηφούσε κάθε βούληση και κάθε δυνατότητα μεταρρύθμισης. Ίσως είχε δίκιο. Αλλά οι μεγάλοι καλλιτέχνες πάντα πρότειναν μια άλλη απάντηση στο ιστορικό αίνιγμα, την οποία ο Μότσαρτ εξέφρασε απλά, λέγοντας ότι ο άνθρωπος βρίσκεται στη γη όχι για να παλινδρομεί, να επαναλαμβάνει ή να ντρέπεται για τα εγκλήματά του, αλλά «για να προχωράει πάντα πιο μακριά».
*Πρβλ. το σχόλιο του Νικολάι Μπερντιάεφ: «Δεν ξέραμε και πολλά για τις ουτοπίες και παραπονιόμαστε ασταμάτητα για την αδυναμία πραγμάτωσής τους. Αυτές όμως, αποδείχτηκαν πολύ πιο εφικτές απ’ ό,τι νομίζαμε. Τώρα, το θέμα που τίθεται είναι να αποφύγουμε την οριστική πραγμάτωσή τους. Οι ουτοπίες είναι πιο εφικτές απ’ ό,τι θα ήθελε μια πραγματική πολιτική, δηλαδή ο ορθολογικός υπολογισμός των ανθρώπων της εξουσίας.»
Thérèse Delpech, «Άγριος Αιώνας», Κασταλία 2007 (μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου