βοηθάει

Έμεινε σιωπηλός για λίγο κι έπειτα με ρώτησε, κάπως απρόθυμα όμως απ' ότι μου φάνηκε: "Ναι, και πως το εξηγείς αυτό;" "Με το χρόνο", του είπα εγώ αφού το σκέφτηκα κάπως. "Τι θα πει με το χρόνο;" "Θα πει ότι ο χρόνος βοηθάει". "Βοηθάει...; Σε τι;" "Σε όλα", είπα και προσπάθησα να του εξηγήσω πώς είναι να φτάνεις σε κάποιον όχι ακριβώς πολυτελή σιδηροδρομικό σταθμό, σε γενικές γραμμές όμως σε ένα σταθμό της προκοπής, καθαρό και ωραίο, όπου τα πάντα ξεκαθαρίζουν σιγά σιγά, με τη χρονική διαδοχή, σκαλοπάτι σκαλοπάτι. Όταν ανέβεις το ένα σκαλοπάτι, όταν το αφήσεις πίσω σου, ακολουθεί το επόμενο. Όταν το ξέρεις αυτό, τότε έχεις ήδη καταλάβει τα πάντα. Κι έχοντας καταλάβει τα πάντα, δεν μένεις άπρακτος: τακτοποιείς καθετί καινούριο, ζεις, ενεργείς, κινείσαι, πληροίς τις συνεχώς καινούριες απαιτήσεις που υπάρχουν σε κάθε σκαλοπάτι. Αν όμως αυτή η χρονική διαδοχή δεν υπήρχε και όλη αυτή η γνώση έπεφτε πάνω μας αμέσως, επιτόπου, τότε το μυαλό μας ίσως να μην μπορούσε να τ' αντέξει, ούτε και η καρδιά μας όμως - έτσι προσπάθησα να φωτίσω κάπως τα πράγματα και τότε εκείνος έβγαλε από την τσέπη του ένα φθαρμένο πακέτο, μου πρόσφερε κι εμένα ένα από τα τσαλακωμένα του τσιγάρα που το αρνήθηκα και μετά από δυο βαθιές ρουφηξιές, με τον αγκώνα να στηρίζεται στο γόνατό του, έτσι, σκυμμένος προς τα εμπρός και χωρίς να με κοιτάζει, μου είπε με φωνή άτονη, υπόκωφη: "Καταλαβαίνω". Από την άλλη, συνέχισα να λέω, εδώ ακριβώς υπάρχει το πρόβλημα, το μειονέκτημα θα μπορούσα να πω ότι με κάποιον τρόπο πρέπει να περάσει κανείς το χρόνο του.

Imre Kertész, "Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο", Καστανιώτης 2003 (μετάφραση Γιώτα Λαγουδάκου)