πίσω από τον χρόνο

Πίσω από τον χρόνο έρχεται χρόνος, αυτή είναι μια πασίγνωστη πρόταση και με ευρεία εφαρμογή, όχι όμως τόσο προφανής όσο μπορεί να φανεί σε όποιον αρκείται στην επιφανειακή ερμηνεία των λέξεων, είτε αδέσποτων, είτε μίας προς μία, είτε αρθρωμένων στη σειρά, γιατί αυτό που έχει σημασία είναι ο τρόπος που τις λέει κανείς, κι αυτός ποικίλλει ανάλογα με το συναίσθημα αυτού που τις εκφράζει, δεν είναι το ίδιο να τις πει κάποιος που, καθώς η ζωή του πήγε άσχημα, περιμένει καλύτερες μέρες, ή να τις εκλάβει ως απειλή, σαν εκδίκηση που το μέλλον υπόσχεται να πάρει. Η πιο ακραία περίπτωση θα ήταν αυτή ενός ανθρώπου που, χωρίς να έχει σοβαρούς και αντικειμενικούς λόγους να παραπονιέται για την υγεία του και την καλοζωία του, θα αναστέναζε μελαγχολικά, Πίσω από τον χρόνο έρχεται χρόνος, μόνο και μόνο επειδή είναι φύσει απαισιόδοξος και έχει την τάση να προλέγει το χειρότερο. Δεν θα γινόταν καθόλου πιστευτό αν ο Ιησούς, στην ηλικία του, έβαζε τέτοιες κουβέντες στο στόμα του, με όποια σημασία κι αν τις χρησιμοποιούσε, εμείς όμως που, όπως ο Θεός, ξέρουμε τα πάντα για τον χρόνο που έφυγε κι αυτόν που θα ‘ρθει, εμείς, μάλιστα, μπορούμε να τις προφέρουμε, να τις μουρμουρίσουμε ή να τις αναστενάξουμε καθώς τον βλέπουμε να ρίχνεται στο μόχθο της ποιμαντικής, στα βουνά της Ιουδαίας, να κατεβαίνει, όταν έρθει η ώρα, στην κοιλάδα του Ιορδάνη. Κι όχι επειδή πρόκειται για τον Ιησού, αλλά επειδή κάθε ανθρώπινο ον έχει μπροστά του, σε κάθε στιγμή της ζωής του, πράγματα όμορφα και πράγματα άσχημα, τα όμορφα πίσω από τα άσχημα, πίσω από το χρόνο χρόνος.

José Saramago, «Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο», Καστανιώτης 1997 (μετάφραση Αθηνά Ψύλλια)