anywhere

Η λογοτεχνία δεν είναι κάπου μόνιμα εγκατεστημένη, είναι νομάδας. Όχι μόνο επειδή μας βάζει να ταξιδεύουμε στον κόσμο αλλά κυρίως επειδή μας σπρώχνει να ταξιδέψουμε στην ανθρώπινη ψυχή. Επίσης είναι διορθωτική, γιατί είναι η μοναδική δυνατότητα που μας παραχωρείται για να αλλάξουμε τα γεγονότα και να διορθώσουμε τη μητριά Ιστορία. Κι αυτό επειδή είναι ο χώρος του δυνατού, της απόλυτης ελευθερίας. Έγκλειστος στο κάστρο του Τωρώ, δίπλα στο Μορλαί, ο Auguste Blanqui, μετά την κατάρρευση της Κομμούνας, παίρνει το αίμα του πίσω από τα γεγονότα που τον είχαν συνθλίψει. Ξεκινώντας από τις θεωρίες περί σύμπαντος του Laplace, και επομένως με ένα καθαρά επιστημονικό σθένος, παρότι επιχειρεί να το εφαρμόσει σε μια απλή υπόθεση, ουσιαστικά ξαναπιάνει την ιδέα του απείρου του Σύμπαντος, του Χρόνου και του Χώρου, και εγγράφει την υπόθεση που κάνει σε ένα πλήθος πιθανών κόσμων, σε ένα πλήθος πιθανών ιστοριών, όπου η καθεμία κατά βάθος είναι ίδια με τον εαυτό της αλλά με διαφορετική κάθε φορά έκβαση. Έτσι, για παράδειγμα, σε έναν απροσδιόριστο χώρο του χωροχρόνου, anywhere, οι ίδιοι οι κομμουνάροι θα έχουν κερδίσει τη μάχη και θα έχουν επιβάλει τα ιδανικά τους, και ο ίδιος ο Μπλανκί, συνεπής προς τον εαυτό του αλλά σε μια από τις πιθανές παραλλαγές του, αντί να νιώσει τη βαθιά πίκρα της ήττας, θα δει το θρίαμβο των ιδανικών του. Το L'Eternité par les astres, βιβλίο μοναδικό και εξαιρετικό ενός μη λογοτέχνη, είναι στην πραγματικότητα μεγάλη λογοτεχνία και, αναμφίβολα, ένα από τα πιο επαναστατικά βιβλία του τέλους του 19ου αιώνα. Χωρίς το οποίο, θα πρόσθετα, ένας μεγάλος συγγραφέας όπως ο Jorge Louis Borges ίσως να μην είχε υπάρξει ποτέ.

Antonio Tabucchi, "Λογοτεχνίας Εγκώμιο", Άγρα 2009 (μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης)