παλιάνθρωπος

Μιλούσε με σοβαρότητα, με ηρεμία κι ανωτερότητα. Έτρεξα σ' ένα μικρό δωμάτιο όπου έχει συγκεντρώσει όλα τα λεξικά και τις εγκυκλοπαίδειές του, κατέβασα από ένα ράφι τον τόμο "Π" του Τομμαζέο Μπελλίνι, έψαξα και βρήκα την σελίδα, ύστερα γύρισα κοντά του και διάβασα δυνατά: "Παλιάνθρωπος. Λέξις της δημοτικής σημαίνουσα τον ανήκοντα εις οιανδήποτε κοινωνική τάξη άνθρωπον, έστω και εις την των ευγενών και ιπποτών, όστις μη αισχυνόμενος ενεργεί πράξεις κυμαινομένας μεταξύ ευτελείας και ανεντιμότητος".
Είπε:
"Σωστά: ευγενείς και ιππότες. Μα δεν καταλαβαίνεις; Ο παλιάνθρωπος είναι συντρίμμι από ένα ναυάγιο".
"Για ποιο πράγμα μιλάς;"
"Το ναυάγιο μιας κοινωνίας όπου υπήρχαν οι ευγενείς και οι ιππότες, όπως και οι παλιάνθρωποι".
"Και η λέξη ευτέλεια είναι κι αυτή συντρίμμι από ναυάγιο;"
"Ηρεμία, ηρεμία, ηρεμία".
Περνάνε μερικές ημέρες. Ο Εντγκάρντο, ένα απόγευμα ξαναβρίσκει την στιγμή που ο Εμίλιο δεν είναι στο σπίτι κι εμφανίζεται, με το πιο απίθανο θράσος. Λέω στην καμαριέρα να τον οδηγήσει στο σαλόνι, ανοίγω ένα συρτάρι, τραβάω ένα πιστόλι και το βάζω στην τσάντα μου. Σκέφτομαι πως, αν ο Εντγκάρντο προσπαθήσει πάλι να με φιλήσει, θα τον πυροβολήσω. Ύστερα κοιτάζομαι στον καθρέφτη. Είμαι πολύ όμορφη. Έχω κεφάλι εφήβου, με μάτια μαύρα και υγρά, με μύτη γρυπή και με περήφανο στόμα. Βλέπω στα μάτια μου μιαν έκφραση που δεν έχει τίποτα το δολοφονικό. Τότε ξαναβγάζω το ρεβόλβερ απ' την τσάντα μου, παίρνω ένα φύλλο χαρτί και γράφω: "παλιάνθρωπος ίσον χίμαιρα".

Alberto Moravia, "Ο Παράδεισος", Ζαχαρόπουλος 1979 (μετάφραση Έρη Κανδρή)