Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2014

μια παράλογη υπερεκτίμηση της ελεύθερης βούλησης

Ο Ακταίων φοβήθηκε το τυχαίο: ήθελε να προλάβει τη μοίρα, να την κάνει συνένοχό του, να ταυτιστεί μαζί της με όλη τη δύναμη της θέλησής του, να εκπληρώσει ως κλητός τη μοίρα του ανθρώπου-ελαφιού. Πίστευε πως θα κατακτούσε τη σωτηρία του και κατέστρεψε την εικόνα του. Ίσως όμως εδώ να τον αδικούμε, αποδίδοντάς του είτε υπερβολικά διονυσιακές προθέσεις: να διαμελιστεί και να διασκορπιστεί στο σύμπαν, είτε πολύ χονδροειδή τεχνάσματα: θα με πάρει για ελάφι και θα μπορέσω να δράσω ανενόχλητος. Ή, αντίθετα, υπερβολική λεπτότητα: θα δει πως αποδέχομαι εκ των προτέρων την τιμωρία μου. Ενδεχομένως όμως η συμπεριφορά του να καθορίζεται από κάποιο στοίχημα: αν όντως έλθει η Άρτεμις, είναι προτιμότερο να έχω ζήσει ως ελάφι παρά ως κυνηγός. Στοίχημα που προϋποθέτει την άσκηση ως θεμέλιο της πίστης: το ελάφι βέβαια μπορεί να αντιτάξει ότι ο πιο απλός τρόπος, για να προετοιμαστεί κανείς για την έλευση της Άρτεμης, είναι η φυγή. Παρ' όλες αυτές τις κινήσεις που του αποδίδονται, μπορούμε εν πάση περιπτώσει να επισημάνουμε: μια παράλογη υπερεκτίμηση της ελεύθερης βούλησης εις βάρος της χάρης (για να μη χρησιμοποιήσουμε καθόλου εδώ την έννοια της ελάφειας βούλησης). Μια ανησυχητική έλλειψη απλότητας, μια πλήρη αδυναμία κατανόησης του αιώνιου της φυλοπαίγμονος φύσεως των θεών.

Pierre Klossowski, "Το Λουτρό της Άρτεμης", Άγρα 1992 (μετάφραση Μαρία Ευσταθιάδη)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου