Το μοντάζ επιτρέπει να κατορθώνουμε αυτή την προσπάθεια. Το προσόν του μοντάζ είναι ότι το συναίσθημα κι ο νους του θεατή ενσωματώνονται στην εξεργασία της δημιουργίας. Υποχρεώνουμε το θεατή ν' ακολουθήσει το δρόμο που ακολούθησε ο καλλιτέχνης, όταν κατασκεύαζε την εικόνα. Ο θεατής δε βλέπει μόνο τα στοιχεία που παριστάνονται. Ξαναζεί τη δυναμική εξεργασία της εμφάνισης και του σχηματισμού της εικόνας, όπως την έζησε ο συγγραφέας. Είναι, πιθανά, ο ανώτερος δυνατός βαθμός προσέγγισης που υπάρχει για να μεταδοθούν, στην πληρότητά τους, στο θεατή η ιδέα και το αίσθημα του καλλιτέχνη, για να του μεταδοθούν μ' αυτή τη "δύναμη φυσικής αλήθειας" που μ' αυτήν επιβάλλονταν, στις στιγμές της δημιουργικής δουλειάς και του δημιουργικού οραματισμού, στον καλλιτέχνη.
Εδώ είναι το κατάλληλο μέρος για να θυμίσουμε πώς καθόριζε ο Μαρξ την πορεία της αληθινής συζήτησης:
"Ο τρόπος αποτελεί μέρος της αλήθειας, όσο και το αποτέλεσμα. Η αναζήτηση της αλήθειας πρέπει να είναι κι αυτή αληθινή. Η αληθινή αναζήτηση είναι η αναπτυγμένη αλήθεια, που τα σκόρπια μέλη της συνενώνονται στο αποτέλεσμα".
Το προσόν αυτής της μεθόδου βρίσκεται ακόμα στο ότι ο θεατής παρασύρεται σε μια πράξη δημιουργίας, που στη διάρκειά της η προσωπικότητά του, αντί να υποδουλώνεται στην προσωπικότητα του καλλιτέχνη, ξανοίγει, καθώς συγχωνεύεται με την ιδέα του καλλιτέχνη, όπως κι η προσωπικότητα του μεγάλου ηθοποιού συγχωνεύεται με την προσωπικότητα του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα, στη δημιουργία ενός κλασικού προσώπου. Ανάλογα με την προσωπικότητά του, κατά τον τρόπο του, με βάση την πείρα του, το υπόστρωμα της φαντασίας του, τον ιστό των συνειρμών του, τα δεδομένα του χαρακτήρα του, την ιδιοσυγκρασίας του και της κοινωνικής του τοποθέτησης, ο κάθε θεατής αναδημιουργεί πραγματικά την εικόνα σύμφωνα με τον ακριβή προσανατολισμό που του προσφέρουν οι παραστάσεις που του υποβάλλει ο καλλιτέχνης και που τον οδηγούν αναπόφευκτα στη γνώση και τη συναισθηματική αντίληψη του θέματος. Είναι η εικόνα που έχει θελήσει και δημιουργήσει ο καλλιτέχνης, αναδημιουργημένη όμως ταυτόχρονα με την ιδιαίτερη δημιουργία του θεατή.
Сергей Михайлович Эйзенштейн, "Το Μοντάζ" (συλλογικό), Αιγόκερως 2003 (μετάφραση Αντώνης Μοσχοβάκης)
Εδώ είναι το κατάλληλο μέρος για να θυμίσουμε πώς καθόριζε ο Μαρξ την πορεία της αληθινής συζήτησης:
"Ο τρόπος αποτελεί μέρος της αλήθειας, όσο και το αποτέλεσμα. Η αναζήτηση της αλήθειας πρέπει να είναι κι αυτή αληθινή. Η αληθινή αναζήτηση είναι η αναπτυγμένη αλήθεια, που τα σκόρπια μέλη της συνενώνονται στο αποτέλεσμα".
Το προσόν αυτής της μεθόδου βρίσκεται ακόμα στο ότι ο θεατής παρασύρεται σε μια πράξη δημιουργίας, που στη διάρκειά της η προσωπικότητά του, αντί να υποδουλώνεται στην προσωπικότητα του καλλιτέχνη, ξανοίγει, καθώς συγχωνεύεται με την ιδέα του καλλιτέχνη, όπως κι η προσωπικότητα του μεγάλου ηθοποιού συγχωνεύεται με την προσωπικότητα του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα, στη δημιουργία ενός κλασικού προσώπου. Ανάλογα με την προσωπικότητά του, κατά τον τρόπο του, με βάση την πείρα του, το υπόστρωμα της φαντασίας του, τον ιστό των συνειρμών του, τα δεδομένα του χαρακτήρα του, την ιδιοσυγκρασίας του και της κοινωνικής του τοποθέτησης, ο κάθε θεατής αναδημιουργεί πραγματικά την εικόνα σύμφωνα με τον ακριβή προσανατολισμό που του προσφέρουν οι παραστάσεις που του υποβάλλει ο καλλιτέχνης και που τον οδηγούν αναπόφευκτα στη γνώση και τη συναισθηματική αντίληψη του θέματος. Είναι η εικόνα που έχει θελήσει και δημιουργήσει ο καλλιτέχνης, αναδημιουργημένη όμως ταυτόχρονα με την ιδιαίτερη δημιουργία του θεατή.
Сергей Михайлович Эйзенштейн, "Το Μοντάζ" (συλλογικό), Αιγόκερως 2003 (μετάφραση Αντώνης Μοσχοβάκης)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου