Δευτέρα 15 Αυγούστου 2016

να βάζει τους θεούς να μιλούν

Τούτος ο υπέρτατος λόγος που υψώνεται πάνω από την αντίληψη των κοινών ανθρώπων κάνει τον νομοθέτη να βάλει τις αποφάσεις στο στόμα των αθάνατων θεών, για να παρασύρει με το θεϊκό κύρος τους όσους δε θα μπορούσε να ταρακουνήσει η ανθρώπινη σύνεση. Μα δεν είναι σε θέση οποιοσδήποτε να βάζει τους θεούς να μιλούν, ούτε να το πιστεύει όταν διακηρύσσει ότι μπορεί να ερμηνεύσει τα λόγια τους. Ο μεγάλος νους του νομοθέτη είναι το αληθινό θαύμα που οφείλει να αποδείξει η αποστολή του. Μπορεί ο κάθε άνθρωπος να σκαλίσει πέτρινες πλάκες, ή να εξαγοράσει έναν μάντη, ή να προσποιηθεί ότι έχει μυστική επικοινωνία με κάποιον θεό, ή να εκπαιδεύσει ένα πουλί για να του μιλάει στ' αυτί, ή να βρει άλλους χοντροκομμένους τρόπους για να επιβληθεί έτσι στο λαό. Αυτός που δε θα ξέρει τίποτ' άλλο παρά μόνον αυτά, ίσως να μπορέσει να συγκεντρώσει όλως τυχαίως ένα κοπάδι ανόητων, μα ουδέποτε θα ιδρύσει μιαν αυτοκρατορία και το εξωφρενικό κατόρθωμά του θα γκρεμιστεί μόλις χαθεί κι ο ίδιος. Μπορεί κάποιες ατελέσφορες επιρροές να σχηματίζουν ένα πρόσκαιρο δεσμό, μα δεν υπάρχει παρά μόνον η σοφία που τον κάνει να διαρκέσει. Ο ιουδαϊκός νόμος, που υφίσταται πάντοτε, κι ο νόμος του γιου του Ισμαήλ, που δέκα αιώνες τώρα κυβερνά τη μισή υφήλιο, εξαγγέλλουν ακόμα και σήμερα τους μεγάλους ανθρώπους, οι οποίοι τους υπαγόρευσαν. Κι ενώ η υπερφίαλη φιλοσοφία, ή το τυφλό φατριαστικό πνεύμα δε βλέπουν στους ανθρώπους αυτούς παρά μερικούς τυχερούς απατεώνες, ο πραγματικός πολιτικός θαυμάζει μέσα στους θεσμούς των αυτή τη μεγάλη και ισχυρή ιδιοφυία που κυριαρχεί σ' αυτά τα άτρωτα από το χρόνο συστήματα.

Jean-Jacques Rousseau, "Το Κοινωνικό Συμβόλαιο", Δαμιανός 1975 (μετάφραση Φώντας Κονδύλης)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου