Τρίτη 11 Μαΐου 2021

κυρίαρχα βασίλεια του πιθανού

Παρόλο που η Σημαντική των Πιθανών Κόσμων εμμένει στην αρχή της ότι οι μυθοπλαστικοί κόσμοι δεν είναι απομιμήσεις ή αναπαραστάσεις του πραγματικού (realia) αλλά κυρίαρχα βασίλεια του πιθανού (possibilia) και ως τέτοια εγκαθιδρύουν διαφοροποιημένες και διαφορετικού βαθμού απόστασης σχέσεις με τον πραγματικό κόσμο, δέχεται, όπως ήδη αναφέρθηκε, ότι πρόσωπα, τοποθεσίες, γεγονότα που αναφέρονται σε πραγματικά ή ιστορικά αντίστοιχά τους συνιστούν μια ιδιαίτερη σημασιακή τάξη υπό συγκεκριμένη έννοια: υπάρχει πράγματι κάποια σχέση μεταξύ ενός ιστορικού προσώπου, για παράδειγμα της βασίλισσας Ελισάβετ, με όλα τα μυθοπλαστικά (μυθιστορηματικά, δραματικά, σκηνικά) πρόσωπα της "Ελισάβετ", μια σχέση, ωστόσο, που υπερβαίνει τα όρια του πραγματικού μας κόσμου.
Μυθοπλαστικά πρόσωπα-ομοιώματα και ιστορικό πρωτότυπο βρίσκονται εξίσου δέσμια της διακοσμικής ταυτότητας (transworld identity - identité à travers les mondes): Πρόκειται για μια έννοια που συνιστά έναν από τους βασικούς τόπους με τον οποίον προσεγγίζει το αντικείμενό της η Σημειωτική Θεωρία των Πιθανών Κόσμων. Και τούτο διότι το συγκεκριμένο πεδίο είναι συνυφασμένο αφενός με την αποδοχή ότι οι Πιθανοί Κόσμοι δεν είναι άδειες θεωρητικές οντότητες και, αφετέρου, με το ότι τα άτομα που τους κατοικούν διαθέτουν μία ταυτότητα που τα συνδέει με τον συγκεκριμένο μυθοπλαστικό κόσμο όπου δρουν, αλλά ταυτόχρονα και με πιθανά πραγματικά ή μυθοπλαστικά (διακειμενικά) τους πρότυπα τα οποία κατοικούν σε εναλλακτικούς προς τον δικό τους Κόσμους. Υπό αυτή την οπτική, ακόμη και αν μυθοπλαστικά ή ιστορικά πρόσωπα διαφοροποιούνται ως προς κάποια, ακόμη και ουσιαστικά τους χαρακτηριστικά, αποτελούν όλα τους πιθανά ομοιώματα που κατοικούν σε εναλλακτικούς πιθανούς κόσμους.

Δημήτρης Τσατσούλης, "Η Θεωρία των Πιθανών Κόσμων και η Δραματουργία της Λούλας Αναγνωστάκη", Σοκόλης 2019  

Κυριακή 2 Μαΐου 2021

σε μια γιορτή μοναχική και απέραντη

Ένα νυχτερινό μπαρ είναι το αντηχείο της γειτονιάς σας, για την οποία αντιλαμβάνεστε σύντομα ότι είναι κατοικημένη από πλήθος πότες. Στο δρόμο δεν διασταυρώνεστε πια με τους ανθρώπους όπως πριν. Η νεαρή με το ταγέρ, που τραβάει χρήματα από το αυτόματο μηχάνημα, δεν είναι ό,τι ακριβώς δείχνει. Ο ηλικιωμένος, που περπατάει με μικρά λαίμαργα βήματα και με το διχτάκι του για τα ψώνια, οδεύει σε μια γιορτή μοναχική και απέραντη. Αν έχετε τη ματιά του πότη, θα διαβάσετε τη γειτονιά σας με μεγαλύτερη οξυδέρκεια, ιδιαίτερα τις Κυριακές. Τα κυριακάτικα απογεύματα θυμίζουν γενικώς την επαύριο μεγάλης καταστροφής. Δίπλα στις οικογένειες που βγήκαν να πάρουν αέρα στους ερημωμένους δρόμους, στα ίδια πεζοδρόμια αλλά σε μιαν άλλη διάσταση, σε άλλους διαδρόμους του χωροχρόνου, μέσα σε σάρκινα περιβλήματα αδιανόητα για τον κοινό θνητό, σε σάβανα οδύνης, διαβαίνουν μερικά φαντάσματα που τα γνωρίζετε καλά. Ορισμένοι κατόρθωσαν να πάνε για ύπνο, άλλοι όχι, κι ανηφορίζουν προς το βράδυ ανηφορίζοντας, λες, προς κάποια αφηρημένη αυγή. 

Pierre Mérot, "Θηλαστικά", Εστία 2005 (μετάφραση Εύα Καραταΐδη)