-αυτό το είδος φώτισης-

 

αν εφεύρω τον σιδηρόδρομο

Η Ελευθερία δίχως όχθες μοιάζει άλλωστε με ένα φάντασμα του οποίου τα ίχνη λαχανιάζει να ακολουθήσει κανείς. Όσο πιο πολύ πιστεύεις ότι την πιάνεις τόσο πιο πολύ απομακρύνεται. Η αναζήτησή της ακριβώς, που επιχειρείται όχι από το Εγώ αλλά γι' αυτήν την ίδια, είναι αυτό που δυναμώνει τις αλυσίδες που αυτή θεωρείται ότι σπάει. "Όσο πιο ελεύθερος γίνομαι όμως", διαπιστώνει ο Στίρνερ, "και προχωρώ μπροστά από την εποχή μας, τόσο περισσότερο υψώνεται μπροστά στα μάτια Μου το οικοδόμημα του καταναγκασμού και τόσο περισσότερο αισθάνομαι ανίσχυρος. Ο άγριος που αγνοεί την ελευθερία δεν αισθάνεται ακόμη τίποτα από όλα τα όρια που περικυκλώνουν τον πολιτισμένο άνθρωπο: νομίζει πως είναι πιο ελεύθερος απ' αυτόν. Στον βαθμό που κατακτώ την ελευθερία, δημιουργώ στον εαυτό Μου καινούρια όρια και καινούρια καθήκοντα. Αν εφεύρω τον σιδηρόδρομο, και πάλι αισθάνομαι αδύναμος, επειδή δεν μπορώ ακόμη να πετάξω σαν τα πουλιά στον αέρα. Αν λύσω ένα πρόβλημα που έφερνε σε αμηχανία το πνεύμα Μου, Με περιμένουν άπειρα άλλα προβλήματα, των οποίων το αίνιγμα αντιτίθεται στην πρόοδό Μου, συσκοτίζει την ελεύθερη ματιά Μου και Με κάνει να αισθάνομαι οδυνηρά τα όρια της ελευθερίας Μου."

Henri Avron, "Μαξ Στίρνερ ή η Εμπειρία του Μηδενός", Πανοπτικόν 2006 (μετάφραση Ζήσης Σαρίκας)