Τρίτη 26 Αυγούστου 2014

παραλιακός

Ο αέρας δυναμώνει, σκίζεται το σκοτάδι βαθιά,
ανατριχιάζει η σκιά που προβάλεις στον ετοιμόρροπο
φράχτη. Αλλ' είναι πια πολύ αργά

να βρεις τον εαυτό σου! Από τον φοίνικα
δίνει ένα σάλτο το ποντίκι, η αστραπή είναι επάνω στο φιτίλι,
επάνω στα μεγάλα τσίνορα του βλέμματός σου.

Eugenio Montale, "Φινιστέρε και Άλλα Ποιήματα", Άγρα 1995 (μετάφραση Νίκος Αλιφέρης)

Παρασκευή 22 Αυγούστου 2014

ούτε από ούτε προς·

Στο ακίνητο σημείο του περιστρεφόμενου κόσμου. Ούτε σάρκα ούτε ασαρκία.
Ούτε από ούτε προς· στο ακίνητο σημείο, εκεί βρίσκεται ο χορός,
Αλλά ούτε στάση ούτε κίνηση. Και μην τ' ονομάζεις μονιμότητα,
Όπου συνάζονται το παρελθόν και το μέλλον. Ούτε κίνηση από είτε προς,
Ούτε άνοδο ή παρακμή. Εκτός από το σημείο, το ακίνητο σημείο,
Χορός δε θα υπήρχε, κι ο χορός είναι μόνο εκεί.
Μπορώ μόνο να πω, είμασταν εκεί: αλλά δε μπορώ να πω που.
Και δε μπορώ να πω, πόσον καιρό, γιατί πρέπει να το τοποθετήσω μες στο χρόνο.

T.S. Eliot, "Τέσσερα Κουαρτέτα", Ύψιλον 1994 (μετάφραση Κλείτος Κύρου)

Δευτέρα 18 Αυγούστου 2014

γέητς

-Δεν έχεις λουλούδια στο σπίτι σου; τη ρώτησα.
Ήταν μια νεαρή, άτονη Ινδιάνα, λίγο χαμένη μέσα στον λαβύρινθο του ξενοδοχείου. Μου απάντησε σ' ένα ντόπιο ιδίωμα, ζητώντας μου συγνώμη. Μου γύρισε την πλάτη και έφυγε βιαστικά προς το μπάνιο για να κρεμάσει τις πετσέτες. Έπειτα την άκουσα να κλείνει απαλά την πόρτα του δωματίου. Στο μεταξύ εγώ ήμουν χωμένος στο νερό, με το πιγούνι στηριγμένο στο παραπέτο και το βιβλίο με τα ποιήματα να βρέχεται στις άκρες εξαιτίας τις αναπόφευκτης κίνησης του σώματός μου μέσα στη φωτισμένη πισίνα. Ταράχτηκα διαβάζοντας τη συνέχεια του ποιήματος του Γέητς. "Πόσοι αγάπησαν τις στιγμές της εύθυμης σου χάρης, πόσοι αγάπησαν την ομορφιά σου με έρωτα απατηλό ή αληθινό;..." Προτίμησα να κοιτάξω τα νυχτερινά φώτα του Ακαπούλκο, που τόσο επιδέξια κάλυπταν τη διπλή ασχήμια αυτού του τόπου. Η πρόσοψη των ουρανοξυστών στην παραλία κρύβει τη φτώχεια των λαϊκών συνοικιών. Η νύχτα τα κρύβει και τα δυο, επιστρέφοντας τα πάντα στο στερέωμα, στ' αστέρια και στην αρχή του κόσμου. Ποιος είμαι εγώ για να μιλώ, ενώ ονειρεύομαι τις νύχτες πως μου βάζουνε μια μάσκα στο πρόσωπο και μου λένε: Αυτή είναι η ιδανική σου ομορφιά. Ποτέ δεν θα είσαι ωραιότερος απ' όσο απόψε. Ποτέ πια.

Carlos Fuentes, "Η Πορτοκαλιά ή Οι Κύκλοι του Χρόνου", Άγρα 2003 (μετάφραση Έφη Γιαννοπούλου)

Πέμπτη 14 Αυγούστου 2014

συλλαβές απ' το όνομά της

Σαν έφτασε στην κορυφή του λόφου Μάγκαζιν, σταμάτησε και κοίταξε το ποτάμι προς το μέρος του Δουβλίνου, που τα φώτα του άναβαν κοκκινωπά και φιλόξενα μέσα στην κρύα νύχτα. Κοίταξε κάτω, την πλαγιά, και στη βάση της, στον ίσκιο του μαντρότοιχου που έκλεινε το πάρκο, είδε μερικές ανθρώπινες σιλουέτες, πλαγιασμένες. Αυτοί οι αργυρώνητοι και λαθραίοι έρωτες τον γέμιζαν απελπισία. αναμάσησε τη χρηστότητα της ζωής του; ένιωσε απόβλητος από το γλέντι της ζωής. Ένα ανθρώπινο πλάσμα φάνηκε να τον αγαπάει, κι αυτός είχε απαρνηθεί τη ζωή της και την ευτυχία: κι αυτός την είχε καταδικάσει στην ντροπή, σ' έναν επαίσχυντο θάνατο. Ήξερε πως αυτά εδώ τα πλαγιασμένα πλάσματα κάτω, πλάι στον μαντρότοιχο, τον κοίταζαν και ήθελαν να φύγει. Κανένας δεν τον ήθελε: ήταν απόβλητος από το πανηγύρι της ζωής. Γύρισε τη ματιά του κατά το γκρίζο και γυαλιστερό ποτάμι που φίδωνε προς το Δουβλίνο. Πέρα απ' το ποτάμι είδε ένα εμπορικό τρένο να ξεπροβάλλει από το σταθμό του Κίνγκσμπριτζ, ίδιο σκουλήκι με φλογερό κεφάλι, φιδώνοντας μέσα στο σκοτάδι, φιλόπονο κι επίμονο. Αργοπέρασε και χάθηκε απ' τα μάτια του, κι ωστόσο είχε ακόμη στ' αυτιά του το θόρυβο της ατμομηχανής, καθώς επαναλάμβανε τις συλλαβές απ' το όνομά της. 

James Joyce, "Οι Δουβλινέζοι", Γκοβόστης 1985 (μετάφραση Κοσμάς Πολίτης)

Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

για κάθε τραγούδι

Όταν βρίσκεσαι σε ένα μπαρ και για κάθε τραγούδι που ακούς έχεις να πεις και μια ιστορία, τότε καλύτερα να φύγεις.

Νίκος Μπελάνε, "Λευκός Χρόνος", Οκτώ 2014

Σάββατο 2 Αυγούστου 2014

κι όταν τελικά γίνει ο σεισμός

Η ενηλικίωση φέρνει μαζί της την καταστροφική ψευδαίσθηση του αυτοελέγχου, ίσως δε να εξαρτάται κι απ' αυτήν. Εννοώ την αυταπάτη ότι εξουσιάζουμε τη ζωή μας, που μας επιτρέπει να νιώθουμε ενήλικες, καθότι συναρτάμε την ωριμότητα με τη αυτονομία, το κυρίαρχο δικαίωμα να καθορίζουμε τι θα μας συμβεί μετά. Η απομάγευση έρχεται αργά ή γρήγορα, αλλά πάντα έρχεται, δεν είναι ασυνεπής στο ραντεβού, ποτέ δεν ήταν. Όταν έρχεται, τη δεχόμαστε χωρίς πολλή έκπληξη, γιατί κανένας που έχει ζήσει αρκετά δεν μπορεί να ξαφνιαστεί με τη διατύπωση ότι η ζωή του έχει διαμορφωθεί από μακρινά γεγονότα και ξένες βουλήσεις, με ελάχιστη ή μηδαμινή συμβολή των δικών του αποφάσεων. Αυτές οι μακρές διαδικασίες που συναντάμε στη ζωή μας -πότε για να της δώσουν την ώθηση που χρειάζεται, πότε για να κάνουν θρύψαλα τα πιο λαμπρά μας σχέδια- τείνουν να μένουν κρυφές σαν υπόγεια ρεύματα, σαν ανεπαίσθητες μετατοπίσεις τεκτονικών πλακών, κι όταν τελικά γίνει ο σεισμός, επικαλούμαστε τις λέξεις που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε για να εφησυχάζουμε: ατύχημα, σύμπτωση, καμιά φορά και μοίρα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια αλυσίδα συγκυριών, ένοχων σφαλμάτων ή άτυχων αποφάσεων, οι συνέπειες των οποίων με περιμένουν στη γωνία. Και παρ' όλο που το ξέρω, παρ' όλο που έχω τη δυσάρεστη βεβαιότητα ότι αυτά τα πράγματα συμβαίνουν και θα με επηρεάσουν, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τα αποτρέψω. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να καταπολεμήσω τις συνέπειές τους: να ελαχιστοποιήσω τις ζημιές, να μεγιστοποιήσω τα οφέλη. Το ξέρουμε, το ξέρουμε πολύ καλά, παρ' όλα αυτά, πάντα τρομάζουμε όταν κάποιος μας αποκαλύπτει αυτήν την αλληλουχία που μας έχει διαμορφώσει, κι είναι πάντα ανησυχητικό να διαπιστώνουμε, όταν άλλος είναι αυτός που μας τον αποκαλύπτει, τον ελάχιστο ή μηδαμινό έλεγχο που ασκούμε στην ίδια την εμπειρία μας.

Juan Gabriel Vásquez, "Ο Ήχος των Πραγμάτων Όταν Πέφτουν", Ίκαρος 2014 (μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης)