Κυριακή 31 Μαΐου 2020

ήταν λες κι έβλεπα παιδικά

Στη μέση της κηδείας μπήκε ένας παππούς με έναν κόκορα. Έκατσε εκεί που κάθεται ο ψάλτης κανονικά, αλλά κανένας δεν καθόταν πριν. Εκεί έκατσε μαζί με τον κόκορα, που τον είχε δεμένο μ' ένα σκοινί από το λαιμό. Δεν είχα ξαναδεί τέτοιο πράμα κι άλλαξα θέση για να τον βλέπω καλύτερα, οι άλλοι ούτε που κουνήθηκαν, γιατί μάλλον τον έβλεπαν κάθε μέρα να περπατά και να τραβά με το σκοινί τον κόκορα. Όποτε ο παπάς έλεγε αμήν, ο κόκορας έκανε ένα κικιρίκου, μόνο ένα, όχι πολλά. Μετά ξανά αμήν ο παπάς, ξανά κικιρίκου κι ο κόκορας. Δεν καταλάβαινα τι συμβαίνει, αλλά μ' άρεσε, ήταν λες κι έβλεπα παιδικά. Ο παπάς συνέχιζε την κηδεία.
Φαντάστηκα πάλι τον πεθαμένο να σηκώνεται και να φωνάζει πως κανείς δεν μπορεί εδώ να πεθάνει με την ησυχία του και ξαφνικά ο παπάς αντί να διώξει τον κόκορα να αρχίζει κι αυτός τα κικιρίκου και όλος ο κόσμος κικιρίκου και ο πεθαμένος να έβγαινε απ' το φέρετρο και να 'φευγε απ' τα νεύρα του και να πήγαινε να θαφτεί μόνος του.
Τίποτα από αυτά που σκεφτόμουν δεν έγινε και η κηδεία συνέχισε κανονικά με τον κόκορα να κάνει αυτά που ήθελε να κάνει, χωρίς κανένας να γκρινιάζει κι εγώ σήκωνα την μπλούζα και γελούσα κρυφά και στο τέλος ρώτησα τον μπαμπά και μου 'πε πως τρελός αυτός με τον κόκορα, αλλά δεν πειράζει κανέναν κι εγώ τον ρώτησα αν και ο κόκορας τρελός, αλλά δεν ήξερε να μου πει και του είπα ακόμη πως όταν θα μεγαλώσω θέλω κι εγώ κόκορα να πάρω και αυτός είπε πως, πριν πάμε στο Σπίτι Παιδιού, θα περάσουμε από τον μπακάλη να πάρουμε γάλα και ν' αφήσω τα κοκόρια κατά μέρος.
Το πρωί, αφού ήπια το γάλα, φώναξα κιρικίρου. "Τι 'ναι αυτά;" με ρώτησε η μαμά. Πήρα την τσάντα στους ώμους και ξεκίνησα για το σχολείο. Κικιρίιιιικου!

Κυριάκος Συφιλτζόγλου, "Σπίτι Παιδιού". Αντίποδες 2019

Πέμπτη 21 Μαΐου 2020

το απόλυτο έπαψε να υπάρχει

Ας φανταστούμε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή που παίζει σκάκι και που προϋπολογίζει απεριόριστο αριθμό κινήσεων. Ο άνθρωπος πρέπει να παίξει σκ'άκι με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, δεν μπορεί να παρατήσει το παιχνίδι, δεν μπορεί να το διακόψει και πρέπει αναγκαστικά να χάσει. Χάνει τίμια, αφού χάνει σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού. Χάνει επειδή έκανε κάποιο σφάλμα. Αλλά δεν μπρούσε να κερδίσει.
Ο άνθρωπος που χάνει στο σκάκι παίζοντας μ' έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή που αυτός ο ίδιος τροφοδότησε με πληροφορίες, που αυτός τον "έμαθε" να παίζει, δεν είναι πια τραγικός ήρωας. Αν παίζει έτσι σκάκι από τη στιγμή που γεννιέται ώσπου πεθαίνει, και αν πρέπει να χάνει, θα είναι το πολύ πολύ ένας τραγικό-γκροτέσκος ήρωας. Το μόνο που απόμεινε από τον τραγικό κόσμο είναι η κατάσταση της "ενοχής του αθώου", ο παίχτης που αναπότρεπτα θα ηττηθεί και το αναπόφευκτο σφάλμα. Αλλά το απόλυτο έπαψε να υπάρχει. Το αντικατέστησε ο παραλογισμός της ανθρώπινης κατάστασης.
Αυτός ο παραλογισμός δεν βρίσκεται στο γεγονός ότι οι μηχανισμοί που δημιούργησε ο άνθρωπος είναι κάτω από ορισμένες συνθήκες πιο ισχυροί και μάλιστα πιο έξυπνοι από τον άνθρωπο. Βρίσκεται στο γεγονός ότι οι μηχανισμοί αυτοί δημιουργούν αναγκαστικές καταστάσεις που υποχρεώνουν τον άνθρωπο να παίζει σ' ένα παιχνίδι όπου οι πιθανότητες της ολοκληρωτικής του συντριβής μεγαλώνουν ολοένα. Η χριστιανική αντίληψη για το τέλος του κόσμου, με τη Δεύτερα Παρουσία και τον διαχωρισμό τον δικαίων από τους αδίκους, είναι παθητική. Το τέλος του κόσμου από μια τεράστια βόμβα είναι βέβαια εντυπωσιακό, αλλά πάντως γκροτέσκο. Ένα τέτοιο τέλος του κόσμου, τόσο για τους Χριστιανούς όσο και τους Μαρξιστές, είναι πνευματικά απαράδεκτο. Θα είταν ένα τέλος μπουφονικό.

Yan Kott, "Σαίξπηρ, ο Σύγχρονός μας", Ηριδανός 1970 (μεταφραση Αλέξανδρος Κοντζιάς)

Σάββατο 2 Μαΐου 2020

ο σάντσο πάντσα ρωτά

Κατηγορούν τα πουλιά για ελαφρότητα. Μα, μόνο ένα πουλί θα μπορούσε να είναι αρκετά αγνό, αρκετά εγωιστικό, αρκετά εγκληματικό. Το κορμί τραγουδά με τα δάχτυλά του. Μιαν αγκαλιά σχηματίζει αμερόληπτα το δεσποτισμό της πάνω στην παρδαλή μου φιγούρα. Και το σκυλίσιο μου κολάρο θα βγάλω όπως με μια σπανιόλικη κίνηση το παγόνι βγάζει τα φτερά του και τα καρφώνει στα βασίλεια της ποίησης. Που να τα ξέρουν αυτά οι θρησκευόμενοι μαλάκες και οι απατεώνες διαβητικοί! Ανάμεσα στα τόσα καλά της εξτρεμιστικής μου νεότητας το αποκορύφωμα της ποιητικής μου χοντροκοπιάς. Ένα κτήνος πολύ λίγο ενδιαφέρεται για τις καταστάσεις που το ερεθίζουν. Το ένστιχτο είναι τυφλό, λειτουργεί χοντρικά. Οι μεγαλοφυείς έρωτες απαιτούν και μεγαλοφυείς εραστές. Αφήστε το πνεύμα ελεύθερο να απομυζήσει ότι του αρέσει. Να γίνει τέχνη αιμομικτική, από μιαν αγάπη του εαυτού για τον εαυτό. Ζαχαρωτά και τουλίπες και ανεμόμυλοι. Τώρα που αρχίζει να φαίνεται ο θανατόκοσμος κτηνοβασίες αλυσίδες βρισιές, ο Σάντσο Πάντσα ρωτά: Δον, τι ανεμόμυλος είναι αυτός που αλέθει εκεί κάτω; Τι αλέθει Δον, και ποιος προσέχει τη μυλόπετρα;

Αντώνης Αντωνάκος, "13 τρόποι να κοιτάξεις το διάβολο στα μάτια την ώρα του σεξ", Αδέσποτος Σκύλος 2019