Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

γύρω από τους αστραγάλους της

Πολλές έννοιες - θα μπορούσα να έχω απαλλάξει τη ζωή μου από αυτές. Αυτή, όμως, είναι η στάση της ζωής μου. παρακαλώ, παρακαλώ, μεσιέ και μαντάμ, κυρίες, δεσποινίδες και κύριοι, προσπαθώ τόσο σκληρά να γίνω σαν κι εσάς. Ξέρω, δεν τα καταφέρνω, αλλά σας παρακαλώ προσέξτε πόσο σκληρά προσπαθώ. Τρεις ώρες για να διαλέξω κάποιο σκληρό καπέλο. Μιάμιση ώρα κάθε πρωί πασχίζω να κάνω τον εαυτό μου να μοιάσει με όλους εσάς. Κάθε λέξη που λέω έχει αλυσίδες περασμένες γύρω από τους αστραγάλους της. Κάθε σκέψη που κάνω είναι φορτωμένη με βαριά βαρίδια. Από τη μέρα που γεννήθηκα, κάθε λέξη που είπα, κάθε σκέψη που έκανα, όλα όσα έκανα, δεν ήταν φορτωμένα, δεμένα, αλυσοδεμένα; Και, προσέξτε, ξέρω πως παρ' όλα αυτά δεν τα καταφέρνω. Ή, τα καταφέρνω πάρα πολύ καλά αλλά μόνο σε αναλαμπές... Σκεφτείτε όμως πόσο σκληρά προσπαθώ και πόσο σπάνια γίνομαι τολμηρή. Σκεφτείτε και δείξτε λίγο έλεος. Και φυσικά αμφιβάλλω, αν συνηθίζετε να σκέφτεστε ποτέ, μαϊμούδες, πίθηκοι. Τώρα ο σερβιτόρος έχει ολοκληρώσει τις οδηγίες για το πώς θα πάω στον πλησιέστερο κινηματογράφο.
"Ένα ακόμα Περνό" λέω.

Jean Rhys, "Καλημέρα, Μεσάνυχτα", Μελάνι 2006 (μετάφραση Αργυρώ Μαντόγλου)

Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

και κατέτρωγε τους ανθρώπους μέρα νύχτα

Ο Γκερέ έσκυψε στο έργο με ανανεωμένο ενδιαφέρον. Ήταν δυνατό να υπάρχουν στον κόσμο άνθρωποι που ένιωθαν ευχαρίστηση να ζωγραφίζουν δαντελένια τραπεζομάντιλα και καρδινάλιους που πίνουν, πράγματα που για κείνον δεν είχαν παρά μηδαμινή σημασία; Είχε την εντύπωση πως η δική του, βίαιη επιθυμία, που δεν τον άφηνε σε ησυχία, ήταν οικουμενική και κατέτρωγε τους ανθρώπους μέρα νύχτα. Οτιδήποτε δεν αφορούσε την Ανζέλ, τον άφηνε έκπληκτο. Θα του ήταν ευκολότερο να φανταστεί ολόκληρη την πόλη ερωτευμένη μ' αυτή τη γυναίκα, παρά τρεις ανθρώπους αδιάφορους για την τύχη της.

Julian Green, "Λεβιάθαν", Ηλέκτρα 2007 (μετάφραση Παβίνα Νιτσοπούλου)

Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

για μένα δουλεύω

-Όταν σας έλεγα ότι η αιτία που δούλευα έτσι σκληρά ήταν για να σας αρέσω, σε σας ή σε κάποιαν άλλη γυναίκα, ψέματα έλεγα. Έλεγα ψέματα και είμαι υπερήφανος γι' αυτό! Για μένα δουλεύω. Η φιλοδοξία που με διακατέχει είναι τόσο μεγάλη ώστε μόνο με την εξασφάλιση μιας αιώνιας δόξας θα μπορούσε να ικανοποιηθεί. Απορώ, πράγματι, πως δεν το καταλάβατε νωρίτερα ότι έχετε να κάνετε με μια ιδιοφυΐα.
Κάγχασε, αλλά αμέσως μετά συνέχισε πιο ήπια:
-Η αλήθεια είναι πως εύκολα πέφτει έξω κανείς μ' αυτά τα πράγματα. Κυρίως με μένα, που δεν διαθέτω άλλο από το πνεύμα μου, και στερούμαι εντελώς εμφάνισης, όπως λένε. Που στερούμαι λάμψης, και χωρίς το χάρισμα του λόγου, χωρίς ταλέντο για κοινωνικές συναναστροφές, και σχεδόν χωρίς ευφυΐα σε τελική ανάλυση! Ναι, είμαι ολομόναχος να κουβαλάω το φορτίο του πνεύματός μου, που θα μπορούσε να συγκριθεί με βουνό πανύψηλο, απόκρημνο και σκοτεινό, ένα βουνό υπερβολικά απειλητικό για τα δικά σας μάτια, δεσποινίς. Θέλω να μ' ακούσετε ως το τέλος, δεν θα πω τίποτα που θα ήταν δυνατό να σας στενοχωρήσει. Ελάτε, ας καθίσουμε.

Valery Larbaud, "Φερμίνα Μαρκές", Άγρα 2007 (μετάφραση Βάνα Χατζάκη)

Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2014

το ρεκόρ

"Μόνο δυο ανάλογες περιπτώσεις μου έρχονται στο μυαλό, η μια τεκμηριωμένη ιατρικώς, η άλλη όχι. Μια εβδομηντάχρονη συνταξιούχος επισκέπτρια νοσοκόμα από το Λονδίνο, γνωστή απλώς ως κυρία Μ., πέρασε μερικές νύχτες σ' ένα εργαστήριο ύπνου με πολύ καλή φήμη, όπου διαπιστώθηκε ότι ζούσε μόνο με μια ώρα νυχτερινού ύπνου. Η στάση της απέναντι σε άτομα που κοιμούνταν περισσότερο ήταν πολύ εχθρική: τους θεωρούσε τεμπέληδες και χασομέρηδες. Ίσως είχε κάποιο δίκιο." Σταμάτησε για λίγο, ύστερα ξαναβρήκε τον ειρμό του. "Μεγαλύτερη όμως δημοσιότητα δόθηκε στη ακόμα πιο αξιοσημείωτη περίπτωση του διευθυντή ενός ορφανοτροφείου του Λονδίνου, ο οποίος ισχυρίστηκε, το 1974, ότι μετά τον πόλεμο κοιμόταν μόνο δεκαπέντε λεπτά την ημέρα. Ο ισχυρισμός αυτός, πάντως, ουδέποτε επιβεβαιώθηκε, λόγω του ότι το εν λόγω άτομο αρνήθηκε πεισματικά να επισκεφτεί εργαστήριο. Το ρεκόρ για τη μεγαλύτερη περίοδο αδιάλειπτης αϋπνίας το κατέχει κάποιος κύριος ονόματι Ράντι Γκάρντνερ από το Σαν Ντιέγκο: το 1965, σε ηλικία δεκαεπτά ετών, έμεινε άυπνος επί διακόσιες εξήντα τέσσερις συνεχείς ώρες. Οι σωματικές λειτουργίες του και οι λειτουργίες των κινητικών του μυών δεν έδειξαν καμιά απολύτως εξασθένιση και στις τρεις π.μ. της τελευταίας νύχτας της προσπάθειάς του έπαιξε έναν αγώνα μπάσκετ, τον οποίο και κέρδισε. Αλλά υποπτεύομαι ότι σεις, κύριε Γουέρθ, θα μπορούσατε πολύ εύκολα να καταρρίψετε αυτό το ρεκόρ, αν δεν το έχετε ήδη καταρρίψει χωρίς να το αντιληφθείτε. Γνωρίζω μετά βεβαιότητος ότι βρίσκεστε σ' αυτή την κλινική επί διακόσιες και πλέον ώρες και δεν έχετε προχωρήσει πέρα από το Στάδιο Δύο του ύπνου."

Jonathan Coe, "Το Σπίτι του Ύπνου", Πόλις 1998 (μετάφραση Τρισεύγενη Παπαϊωάννου"

Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2014

μέσα στα νοερά μας καλοκαίρια

Εκείνο το τριανταφυλλί κοχλίδι θα 'χει τρυπήσει τώρα με το τρίψε τρίψε του νερού πάνω στην αμμουδιά - ίσως και να 'χει γίνει θρύμματα κάτω από τη σκληρή πατούσα του διαβάτη, ανίδεου για το τι σημαίνει το τριανταφυλλί κοχλίδι στην τρυφερή θύμηση παιδιού κι ακόμα περισσότερο στο μεστωμένο στοχασμό του άντρα. Είναι και κοχλίδια που τ' απόριξε η θάλασσα σ' εκείνα τ' ακρογιάλια και τα 'σπρωξε μακριά, εκεί που το κυματάκι δεν έχει πια τη δύναμη να φτάσει μέσα στα νοερά μας καλοκαίρια.
Μέσα στα νοερά μας καλοκαίρια, ρέμπελα, ξυπόλητα, χαρούμενα παιδιά και αλητάκια σεργιανούνε στα σοκάκια και στ' αλάνια μιας μεγάλη πολιτείας, που απλώνεται τώρα πελώριο, πλαγιασμένο, σταχτί φάντασμα πάνω στ' αποκαΐδια της, σαν άχνα, σα διάφανος καπνός, κρυσταλλωμένος, που έχει πάρει τελειωτικά μέσα στο νου σου το σχήμα της και τη μορφή της, σε όλες τις λεπτομέρειες, σε όλο το μάκρος και το βάθος, κι αρχίζοντας απ' το μουράγιο ξεχωρίζεις, μέσ' από τις κρυσταλλωμένες αλλεπάλληλες διαφάνειες, το ένα πίσω από τ' άλλο, τα καλντερίμια και τους ντουσεμέδες με τ' αραδιασμένα σπίτια τους, και πέρα, πίσω, να λαμπυρίζουνε στον ήλιο πρασινάδες περβολιών με τα μαγκανοπήγαδα και τις τσαρδάκες.

Κοσμάς Πολίτης, "Στου Χατζηφράγκου", Εστία 1993