Τρίτη 29 Ιουλίου 2014

επειδή η θρησκεία προσεταιρίζεται τους καλύτερους επιβήτορες

Πες μου, σε παρακαλώ, από ποιο μοναστήρι έρχεσαι; Ορκίζομαι στο Θεό ότι έχεις απαλό δέρμα. Καλό βόσκημα θα κάνεις εκεί. Δεν μοιάζεις με φάντασμα ούτε και με κάποιον που τελεί σε δοκιμασία μετάνοιας. Είσαι σίγουρα ένας βαθμοφόρος - ένας σκευοφύλακας ή κελάρης. Μα την ψυχή του πατέρα μου, θα έλεγα ότι έχεις αποφασιστικό λόγο στη διοίκηση του μοναστηριού. Όχι, δεν μπορείς να είσαι κανένας δόκιμος μοναχός ή φτωχός ερημίτης, αλλά ένας διορατικός και σοφός προϊστάμενος, καλοζωισμένος και δυνατός. Είθε ο Θεός να κάψει αυτόν που σε παρακίνησε να γίνεις καλόγερος. Θα ήσουν σπουδαίος κόκορας σε κοτέτσι. Εάν είχες τόση ελευθερία όση και ανδρισμό για να τρέχεις όπου σου αρέσει, θα είχες γεμίσει τον κόσμο απογόνους. Κρίμα που φοράς φελόνιο. Εάν ήμουν πάπας, όχι μόνο εσύ, αλλά κάθε στιβαρός άντρας, χειροτονημένος ή μη, θα είχε κι από μία σύζυγο. Ο κόσμος πάει προς εξαφάνιση επειδή η θρησκεία προσεταιρίζεται τους καλύτερους επιβήτορες και εμείς οι λαϊκοί είμαστε σκαρταδούρα. Τα ασθενικά δέντρα δίνουν ασθενικά φυτώρια. Αυτό κάνει τους γιους μας αδύναμους και ισχνούς, ανίκανους ν' αναπαραχθούν. Να γιατί οι γυναίκες μας δοκιμάζουν να ραντιστούν από τους κληρικούς, γιατί αυτοί εξοφλούν καλύτερα το χρέος τους προς την Αφροδίτη και κατά κανόνα όχι με κίβδηλο νόμισμα. Αλλά, προς Θεού, μη θυμώσεις, κύριε μου, με τ' αστεία μου - έχω ακούσει πολλές αλήθειες να λέγονται σαν χωρατά.

Geoffrey Chaucer, "Οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ", Εκδόσεις Μελάνι 2014 (μετάφραση Δημοσθένης Κορδοπάτης)

Δευτέρα 21 Ιουλίου 2014

πριν να γεννηθούμε

Οι οδοί ήταν ασφαλτοστρωμένες
πριν να γεννηθούμε και όλοι
οι αστερισμοί ήταν σχηματισμένοι.
Τα φύλλα σάπιζαν
στην άκρη του πεζοδρομίου.
Το ασήμι μαύριζε πάνω
στο δέρμα των εργατών.
Κάποια κόκκαλα μεγάλωναν στο
μήκος του ονείρου.

Η Ευρώπη ενωνόταν
πριν να γεννηθούμε και τα μαλλιά
μιας κοπέλας γαλήνια
απλώνονταν στην επιφάνεια
της θάλασσας.

Nikola Madzirov, "Το Τόλμημα της Μνήμης" (συλλογικό), Καστανιώτης 2011

Κυριακή 13 Ιουλίου 2014

το ενέταξε στο κείμενο

Εκεί ήταν το χείλος του γκρεμού. Το θαύμα ή η κατακρήμνιση. Άραγε τι μέσα χρειαζόταν για να υπερπηδήσει τον γκρεμό; Ποια εργαλεία, έλικες ή φτερά;
Ενίοτε, ιδίως στον ύπνο του τα βράδια, όταν το παν πλαδάρευε και έχανε τη μορφή του, είχε την αίσθηση πως μπορούσε να συλλάβει το άπιαστο. Ήταν πολύ κοντά του, παρά τρίχα να το πιάσει, αλλά ακριβώς εκεί, στο απαγορευτικό σήμα, η σκέψη, σαν να ήταν γύψος, πάγωνε. Παγιδευμένος μέσα του, υπό τον πανικό πως έπρεπε να πληρώσει τον φόρο για την απόπειρα, μετά βίας ξεκολλούσε, μόνο με τον ξύπνο του.
Έτσι του είχε συμβεί με το τέλος της σκηνής του φαντάσματος. Το σήμα του ζιγκ ζαγκ είχε προμηνύσει μια δυνατότητα. Σαν στον ύπνο του, το ενέταξε στο κείμενο, βιαστικά, μόνο με το γράμμα Ζ, όπως στις πινακίδες των σημάτων στους δρόμους πριν απ' τις επικίνδυνες στροφές. Διαφορετικά όμως απ' τις δύο αποχρώσεις του φαντάσματος, στο ζιγκ ζαγκ το εμπόδιο ήταν ακόμη πιο αμείλικτο, μια ψυχρή ύλη, ερχόμενη ίσως απ' το υπερπέραν, ξένη προς κάθε ανθρώπινη κατανόηση.
Δεν ήταν δυνατόν, εξηγούσε με σιγανή φωνή σε κάποιον, που ούτε ο ίδιος ήξερε τι ήταν: γυναίκα, ιερέας ή η συνείδηση κάποιου όχλου;

Ismail Kadare, "Η Αποκλεισμένη", Μεταίχμιο 2013 (μετάφραση Νίκος Αναγνώστου)

Δευτέρα 7 Ιουλίου 2014

η άνοιξη άργησε

Φτιάξε ένα ρούχο
να αντέχει τη φωτιά του φιλιού σου
παπούτσια με φτερά
ζωγράφισε μια μέρα με όλες τις αποχρώσεις
διαφορετική απ' όλες τις άλλες
δέρμα νέο
πάνω στα ίδια κόκκαλα
με μόνιμο παιχνίδισμα του ήλιου
αφαιρώντας τα σύμβολα της δύσης
να πλησιάσουμε το φως
χωρίς να μας βαραίνει
η ζυγαριά του χρόνου
τα ρολόγια να δείχνουν πίσω
σ' εκείνο το ζεστό εικοσιτετράωρο.

Αργείς.
Περνάμε ενσυνείδητα μεσάνυχτα.

Ειρήνη Καραγιαννίδου, "Οι Τέσσερις Εποχές του [Α]", Λογότεχνον 2013

Τετάρτη 2 Ιουλίου 2014

αστρικός κανιβαλισμός

Ήμουν είκοσι τριών ετών... Αλλά αυτό δεν έχει σημασία, το πρόσωπό μου εδώ δεν έχει καμιά σημασία. Ας επιστρέψουμε, λοιπόν, στον Μέντελ Οσίποβιτς. Στον ίδιο κύκλο, στο ποίημα "Αποκάλυψη", τα "ανθρωποφάγα άστρα" δεν είναι καθόλου "υποσυνείδητοι φόβοι, συνδεδεμένοι με την καταγωγή του και την εμπειρία της εξορίας", ούτε "μεταφορά ενός εφιάλτη", και ούτε βέβαια "τοτέμ", αλλά μια απλή ανάμειξη δύο εικόνων: εκείνη την ημέρα, ο Μέντελ Οσίποβιτς είχε διαβάσει, σε ένα εκλαϊκευμένο επιστημονικό περιοδικό, ότι υπάρχουν τα λεγόμενα άστρα-κανίβαλοι, ο αστρικός κανιβαλισμός, το αστρονομικό φαινόμενο των διπλών και εφαπτόμενων αστέρων (εξ ου και ο στίχος: Άστρα που ακουμπούν στο μέτωπο και στα σαγόνια), τα οποία έλκουν και απορροφούν το ένα το άλλο κάπου στα μακρινά ομιχλώδη νεφελώματα, πέρα από το Γαλαξία. Αυτό ήταν το πρώτο ερέθισμα. Το δεύτερο ήταν η συνάντησή μας. Αυτά τα δύο γεγονότα ενώθηκαν σε μία εικόνα. Και επειδή οι ποιητές μιλούν σαν προφήτες, το ποίημα για τα κανιβαλικά άστρα απεδείχθη προφητικό: η ζωή του και η ζωή μου, κύριε, αναμείχθηκαν με κανιβαλικό τρόπο.

Данило Киш, "Η Εγκυκλοπαίδεια των Νεκρών", Εξάντας 2005 (μετάφραση Χρήστος Αρβανιτίδης)