Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2016

ανθρωποποιώ

παρατηρώ

τους ανθρώπους
ύστερα

σκέφτομαι
πως μάλλον ανθρωποποιώ

τις παρατηρήσεις
μου.

"ημερολόγια ανάκατου στόματος", Βάσω Νιτσιάκου, (αυτοέκδοση) 2015

Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2016

το φανταστικό

Το φανταστικό, "αυτή η αναποφασιστικότητα μεταξύ ζωντανών και νεκρών", είναι ένα είδος που ανάγεται στις απαρχές της αφήγησης. Οι νεράιδες του φανταστικού, από τα παλάτια τους, η λογοτεχνία και η ζωγραφική, έσκυψαν πάνω από το λίκνο του κινηματογράφου. Το να μιλάς για το επέκεινα, για τους φόβους, τα φαντάσματα, τις φοβίες, τις συμφωνίες με το διάβολο, το να χειρίζεσαι το μη πραγματικό και το θαυμαστό, είναι στοιχεία στην υπηρεσία των οποίων τάχτηκε αμέσως το σινεμά, τέχνη και επιστήμη μαζί, που καθιστά ορατή και έμψυχη την αόρατη πραγματικότητα. Το φανταστικό είναι για τον κινηματογράφο ΄,τι είναι για το σώμα του ζώου η αόρατη και εγγενής λειτουργία των οργάνων και των υγρών του. Το φως, οι σκιές, ένα κάδρο που μετατοπίζεται, ένα ντεκόρ που ξαφνιάζει, ένας ηθοποιός με βλέμμα που κρύβει πολλά, ένα τέρας, μια άσεμνη ή δυσδιάκριτη παρουσία, μια ανισορροπία στην αναπαράσταση του "πραγματικού", είναι μεταξύ των κινηματογραφικών στοιχείων του φανταστικού: που παρήγαγε πολλές ταινίες, κατ' αρχήν ευρωπαϊκές, και κατέκλυσε ταινίες που δεν ανήκουν στο είδος, παρουσιάζοντας μια αξιόλογη άνθηση στο Χόλιγουντ.

Marie Anne Guerin, "Η Αφήγηση στον Κινηματογράφο", Πατάκης 2003 (μετάφραση Δώρα Θυμιοπούλου)

Τρίτη 12 Ιανουαρίου 2016

ο θεατής παρασύρεται σε μια πράξη δημιουργίας

Το μοντάζ επιτρέπει να κατορθώνουμε αυτή την προσπάθεια. Το προσόν του μοντάζ είναι ότι το συναίσθημα κι ο νους του θεατή ενσωματώνονται στην εξεργασία της δημιουργίας. Υποχρεώνουμε το θεατή ν' ακολουθήσει το δρόμο που ακολούθησε ο καλλιτέχνης, όταν κατασκεύαζε την εικόνα. Ο θεατής δε βλέπει μόνο τα στοιχεία που παριστάνονται. Ξαναζεί τη δυναμική εξεργασία της εμφάνισης και του σχηματισμού της εικόνας, όπως την έζησε ο συγγραφέας. Είναι, πιθανά, ο ανώτερος δυνατός βαθμός προσέγγισης που υπάρχει για να μεταδοθούν, στην πληρότητά τους, στο θεατή η ιδέα και το αίσθημα του καλλιτέχνη, για να του μεταδοθούν μ' αυτή τη "δύναμη φυσικής αλήθειας" που μ' αυτήν επιβάλλονταν, στις στιγμές της δημιουργικής δουλειάς και του δημιουργικού οραματισμού, στον καλλιτέχνη.
Εδώ είναι το κατάλληλο μέρος για να θυμίσουμε πώς καθόριζε ο Μαρξ την πορεία της αληθινής συζήτησης:
"Ο τρόπος αποτελεί μέρος της αλήθειας, όσο και το αποτέλεσμα. Η αναζήτηση της αλήθειας πρέπει να είναι κι αυτή αληθινή. Η αληθινή αναζήτηση είναι η αναπτυγμένη αλήθεια, που τα σκόρπια μέλη της συνενώνονται στο αποτέλεσμα".
Το προσόν αυτής της μεθόδου βρίσκεται ακόμα στο ότι ο θεατής παρασύρεται σε μια πράξη δημιουργίας, που στη διάρκειά της η προσωπικότητά του, αντί να υποδουλώνεται στην προσωπικότητα του καλλιτέχνη, ξανοίγει, καθώς συγχωνεύεται με την ιδέα του καλλιτέχνη, όπως κι η προσωπικότητα του μεγάλου ηθοποιού συγχωνεύεται με την προσωπικότητα του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα, στη δημιουργία ενός κλασικού προσώπου. Ανάλογα με την προσωπικότητά του, κατά τον τρόπο του, με βάση την πείρα του, το υπόστρωμα της φαντασίας του, τον ιστό των συνειρμών του, τα δεδομένα του χαρακτήρα του, την ιδιοσυγκρασίας του και της κοινωνικής του τοποθέτησης, ο κάθε θεατής αναδημιουργεί πραγματικά την εικόνα σύμφωνα με τον ακριβή προσανατολισμό που του προσφέρουν οι παραστάσεις που του υποβάλλει ο καλλιτέχνης και που τον οδηγούν αναπόφευκτα στη γνώση και τη συναισθηματική αντίληψη του θέματος. Είναι η εικόνα που έχει θελήσει και δημιουργήσει ο καλλιτέχνης, αναδημιουργημένη όμως ταυτόχρονα με την ιδιαίτερη δημιουργία του θεατή.

Сергей Михайлович Эйзенштейн, "Το Μοντάζ" (συλλογικό), Αιγόκερως 2003 (μετάφραση Αντώνης Μοσχοβάκης)