ο κατήγορος της δημιουργίας

Όταν ο ολιγόπιστος γέρο Καντ ύψωσε τα μάτια του στον έναστρο ουρανό και είπε ότι εκεί επάνω είδε την απόδειξη του Ηθικού Νόμου, ή όταν εκείνος ο άλλος ολιγόπιστος αππό την ανάποδη, κοιτάζοντας τον ίδιο ουρανό τρομοκρατήθηκε από εκείνα τα κενά διαστήματα που τον αγνοούσαν, δεν έκαναν άλλο από το να λένε το ίδιο πράγμα με διαφορετική ψυχική διάθεση ή ίσως απλώς με διαφορετικές λέξεις. Τίποτα από όλα αυτά δεν είμαι εγώ: αυτό αισθάνονταν. Τι σχέση έχει η ανθρώπινη ηθική με το δρόμο που ακολουθούν τα αστέρια, τι το καλό ή το φαύλο υπάρχει στη γέννηση των κόσμων ή στην καταστροφή τους; Τι το τρομακτικό μπορεί να υπάρχει, εκτός κι αν ένας αριθμός έχει από μόνος του κάτι το μοχθηρό, σε εκατό χιλιάδες εκατομμύρια άστρα που περιστρέφονται στο κενό προς την αδιάφορη αιωνιότητα; Πώς να μη σκεφτεί κανείς ότι ο άνθρωπος ήταν το μοναδικό αληθινά ξένο πράγμα προς τη φύση, ένα κομμάτι που δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί σε αυτήν, το απρόβλεπτο αποτέλεσμα μιας τάξης που κάποτε αρκέστηκε απόλυτα στον εαυτό της και που, στην πραγματικότητα, αν εξαιρέσουμε τη συνείδησή μας, τα ερωτήματά μας, τα αισθήματά μας, εξακολουθούσε να αρκείται στον εαυτό της. Αν ήταν αυτό, αν ήταν αυτή η παγωμένη και απάνθρωπη τάξη που με απέκλειε από αυτό που ο Βαν Χούτεν αποκαλούσε δημιουργία του Θεού, τότε αποδεικνυόταν αρκετά σαφής η βιβλική παραβολή του δέντρου της γνώσης. Είπε επρόκειτο για μήλο είτε όχι, το φρούτο του παραδεισένιου δέντρου διέφθειρε τη δημιουργία. Δεν διέφθειρε τον άνθρωπο: τον δημιούργησε. Με την πρώτη απορία που δημιουργήθηκε στο πιθηκίσιο μυαλό ενός ανθρωποειδούς που αναζητούσε στα τέσσερα σαλιγκάρια ή ρίζες ή έναν θεό, εμφανίστηκε πάνω στη γη η αταξία, το απρόβλεπτο και πλέον χωρίς καμιά ελπίδα να διορθωθεί. Αυτός ο καταρράκτης, αυτά τα δέντρα, αυτά τα πουλιά τα φοβισμένα στον ύπνο τους, αυτά τα ατάραχα αστέρια, δεν έθεταν ερωτήματα πάνω στο πεπρωμένο τους ούτε αναζητούσαν αλήθειες, έτσι ήταν, τελεία και παύλα, όπως ισχυριζόταν ο αρχαιολόγος όταν μιλούσε για το Θεό του. Η ευφυΐα είναι ο αντίπαλος και ο κατήγορος της δημιουργίας. Είναι η αμαρτία: είναι ο Σατανάς. Ο Παράδεισος δεν ήταν ένας χαμένος κήπος σε κάποια μεριά της Γης, αλλά η Γη ολόκληρη, και, παρόλο που κατοικούμε σε αυτήν, από τη Γη εκδιωχθήκαμε.

Abelardo Castillo, «Το κατά Βαν Χούτεν Ευαγγέλιο», Καστανιώτης 2005 (μετάφραση Αγγελική Αλεξοπούλου)