φίλτρο και όριο

Ο συνδυασμός των δύο χρωμάτων της απαγόρευσης και της ανεκτικότητας αναδεικνύει εδώ πλήρως την αμφισημία της ρίγας. Συνιστά ταυτόχρονα οδηγό και εμπόδιο, φίλτρο και όριο. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορείς να περάσεις εφόσον υπακούσεις σε κάποιους περιορισμούς. Σε άλλες πρέπει οπωσδήποτε να σταματήσεις. Όπως μπροστά στις σιδηροδρομικές διαβάσεις, στα συνοριακά φυλάκια ή σε ένα μπλόκο της αστυνομίας. Όλα δηλώνονται με έναν καταιγισμό από κοκκινόλευκες ρίγες που φαίνονται από μακριά -ίσως είναι αυτό που διακρίνεται σήμερα από τη μεγαλύτερη απόσταση- αλλά και προκαλούν μια ταραχή ή και πραγματικό φόβο. Πίσω από αυτόν τον τύπο ρίγας υπάρχει πάντα κίνδυνος. Και, μαζί με τον κίνδυνο, υπάρχει η εξουσία -κίνδυνος άλλου είδους- που ενσαρκώνει ο χωροφύλακας, ο αστυνομικός, ο φύλακας, ο τελωνιακός. Η ρίγα οδηγεί συχνά στη στολή και η στολή στην τιμωρία.
Οι περισσότερες κοκκινόλευκες ρίγες της οδικής σήμανσης λειτουργούν λοιπόν σαν παραπέτασμα. Είναι κατά κάποιο τρόπο το σύμβολο μιας πόρτας ή ενός φράχτη που μπορούμε να διασχίσουμε μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μια απλή οριζόνται γραμμή με κόκκινες και λευκές ραβδώσεις που κόβει τον δρόμο (και δηλώνει για παράδειγμα μια σιδηροδρομική διάβαση) έχει το ίδιο αποτέλεσμα με ένα γιγάντιο κιγκλίδωμα που θα έφερε τις ίδιες ρίγες τοποθετημένες στο ίδιο σημείο. Περιγράφουμε εδώ ένα βασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας της ρίγας: τη μετωνυμία. Το ριγέ είναι μια δομή που επαναλαμβάνεται επ' αόριστον. Είτε βρίσκεται πάνω σε μια μικροσκοπική επιφάνεια είτε λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις, οι ιδιότητές του μένουν οι ίδιες. Ό,τι ισχύει για το επιμέρους, ισχύει και για το σύνολο και η δομή υπερισχύει της μορφής. Εξ ου και η εκπληκτική πλαστικότητα των χρήσεων της ρίγας και η σταθερότητα της λειτουργίας της διαμέσου των αιώνων ως σημείου, εμβλήματος ή χαρακτηριστικού γνωρίσματος ανεξάρτητα από τα υλικά, τις τεχνικές ή τον περιβάλλοντα χώρο.

Michel Pastoureau, "Το Ρούχο του Διαβόλου", Μελάνι 2003 (μετάφραση Αννά Καρακατσούλη)