τι είναι η μνήμη;

Η Αυτοβιογραφική μνήμη ενός παιδιού αρχίζει όταν αποκτά την ικανότητα της αφήγησης. Αυτή η δεξιότητα συνδέεται με τις ανώτερες λειτουργίες της γλώσσας: πρέπει να μάθει να διακρίνει συσχετισμούς, να ταξινομεί τα δεδομένα, να κατανοεί τα σχήματα που κυβερνούν την πραγματικότητα, να παραλείπει περιττές λεπτομέρειες. Η μνήμη είναι λογοτεχνία. Είναι συμπύκνωση, σχηματοποίηση, φαντασία. Έτσι είναι από τις πρώτες ρίζες της στην παιδική ηλικία. Υπάρχει το παρελθόν που βιώνει κανείς και η ανάμνηση αυτού του παρελθόντος, που δεν είναι πολύ περισσότερο από έναν καλοπροαίρετο μύθο. Τι είναι η μνήμη; Σχηματίζουμε μονοπάτια στον εγκέφαλο. Δενδρίτες απλώνουν τα πλοκάμια τους, οι άκρες ψηλαφίζουν την εγκεφαλική μάζα και παραμερίζουν νευρογλοιακά κύτταρα. Έχουν σημεία επαφής, τις λεγόμενες συνάψεις, με άλλους νευρώνες από τους οποίους διαχωρίζονται με ένα ελάχιστο χάσμα. Εκκρίνουν τους νευρομεταβιβαστές που διεγείρουν τους άξονες των νευρώνων. Μέσα στις νευρικές ίνες το κύμα ιόντων νατρίου πυροδοτεί την εκροή ιόντων καλίου και το δυναμικό ενέργειας μεταδίδεται κατά μήκος του νευρικού άξονα. Αυτό που αποτυπώνεται είναι η σύνδεση. Η δομή του εγκεφάλου έχει αλλάξει, η ποσότητα των καταγεγραμμένων πληροφοριών έχει αυξηθεί κατά μερικά ψηφία. Τα κανάλια που διεγείρονται συχνά παραμένουν ενεργά. Αναμνήσεις που σπάνια ανακαλούνται αμβλύνονται και θαμπώνουν. Με τον καιρό συγχέονται με άλλα παρόμοια περιστατικά.
Η μνήμη είναι μια ανεπαρκής προσπάθεια να συγκρατήσει κανείς κάτι που έχει χαθεί από καιρό. Αυτή η προσπάθεια είναι κυριολεκτικά ένας αγώνας πάλης που διεξάγεται μέσα σε ένα υγρό σπογγώδες όργανο: μιας και ο χώρος μέσα στο κρανίο είναι περιορισμένος, οι αναμνήσεις παλεύουν μεταξύ τους για το ποια θα επικρατήσει.

Paul Verhaeghen, "Omega Minor", Πόλις 2011 (μετάφραση Ινώ Μπαλτά)