Σάββατο 16 Ιουνίου 2012

επιστροφή στην ουσία του χαμένου

Η φράση του Ρεμπώ, «Δεν είμαστε στον κόσμο», άρχισε να είναι αληθινή: ανίκανος να βρει στήριγμα στο σύμπαν, επιστρατεύοντας όλη του την υπερηφάνεια για να βρει την αλήθεια στον εαυτό του, ο άνθρωπος στράφηκε προς την ιστορία, για να βρει σ’ αυτήν τις απαντήσεις που η αρχαία σοφία, η αρχαία Weltweisheit* ή η αποκάλυψη δεν μπορούσαν πλέον να του δώσουν. Μέσα στον καρτεσιανό «ωκεανό της αμφιβολίας», ο Βίκο είδε την ιστορία ως το μοναδικό firmum et mansurum** στο οποίο ο άνθρωπος μπορούσε να πιστέψει. Έργο μιας ελευθερίας που προοδευτικά δημιουργεί το περιεχόμενό της, επιστροφή στην ουσία του χαμένου ή «αλλοτριωμένου» μέσα στην ύλη πνεύματος, η ιστορία γινόταν ο μόνος ανθρώπινα δυνατός τρόπος να διατηρηθεί η «φυσική» θέση του ανθρώπου στον κόσμο, η μόνη περιέχουσα ολότητα (περιέχον) που μπορούσε ακόμη να χρησιμεύσει ως ορίζοντας στη θριαμβεύουσα βεβαιότητα του εγώ του, ο μόνος ακόμη καταληπτός κόσμος μετά την κατάργηση του υπερβατικού και την απώλεια της παρουσίας. Σύμφωνα με την οξυδερκή παρατήρηση του Μαρξ, η ιστορία επιφορτίστηκε με «την αποστολή, αφού το επέκεινα της αλήθειας εξαφανίστηκε, να επικυρώσει την αλήθεια του κόσμου τούτου»: στον «νεκρό» ή «κρυμμένο» Θεό και στην «βουβή» ή μη ακουόμενη φύση, ο άνθρωπος αντιπαρέθετε αυτό το ασήμαντο κομμάτι του χρόνου που είχε καταφέρει να κάνει δικό του και από το οποίο ήλπιζε να συναγάγει τόσο την αλήθεια της ύπαρξής του όσο και τους κανόνες της δράσης του.

Κώστας Παπαϊωάννου, «Η Αποθέωση της Ιστορίας», Εναλλακτικές Εκδόσεις 1992 (μετάφραση Σπύρος Κακουριώτης)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου