Λοιμοί, ξηρασίες, πλημμύρες, σεισμοί, πειρατές, πόλεμοι και φωτιές –όλα τα κακά και οι συμφορές του επίγειου βίου στα οθωμανικά Βαλκάνια- επέβαλλαν το σεβασμό των επουράνιων δυνάμεων και των ανθρώπων που ήταν σοφοί και γνώστες του θείου, σεβασμό που αψηφούσε τις θρησκευτικές ταξινομήσεις. Διάφοροι άγιοι, λόγου χάρη, ήταν γνωστοί ως προστάτες συγκεκριμένων πόλεων και η ικανότητά τους να αποσοβούν κινδύνους αναγνωριζόταν από χριστιανούς και μουσουλμάνους. «Και αυτοί οι Τούρκοι μένουν εκστατικοί» όταν τα λείψανα του αγίου Νικολάου του Μετσοβίτη δαμάζουν το θανατικό στα Τρίκαλα και κρατούν μακριά τις ακρίδες. Μια άλλη επιδρομή ακρίδων –«σαν σκοτεινό σύννεφο, που σχεδόν δεν το διαπερνούσαν οι αχτίδες του ήλιου»- νικήθηκε στην Κύπρο χάρη στο δεξί χέρι του αγίου Μιχαήλ, και πάλι προς γενική ανακούφιση. Λέγεται ότι, όταν εκτέλεσαν κάποιο μάρτυρα της ορθόδοξης πίστης, τα γνωρίσματα της αγιότητας –τη γλυκεία «απερίγραπτη» ευωδία που ανέδιδε το σκήνωμα, την υπερφυή λάμψη , τη μη αποσύνθεση του λειψάνου- τα αναγνώριζαν όχι μόνο οι χριστιανοί μα και οι μουσουλμάνοι. Τέλος, η θρησκεία δεν ανέκοπτε τον τρόμο που μπορούσε να κυριέψει πόλεις όπου εμφανίζονταν ξαφνικά οι βρικόλακες, όπως συνέβη στην Αγιά, όπου τους είδαν «να γλιστρούν εδώ κι εκεί με μεγάλα φανάρια στα χέρια τους». Στην Αδριανούπολη το 1872 ένας μουσουλμάνος χότζας και ένας χριστιανός παπάς δεν κατάφεραν να ξορκίσουν τους βρικόλακες και να τους διώξουν από την πόλη, και ο πανικός σταμάτησε μόνο όταν κλήθηκε ένας Τούρκος μάγος και έκανε τη δουλειά σωστά.
Mark Mazower, «Τα Βαλκάνια», Πατάκης 2002 (μετάφραση Κωνσταντίνος Ν. Κουρεμένος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου